Gezien de sterke prijsstijgingen van bouwgrond in Nederland, worden Nederlandse gemeenten en woningbedrijven geconfronteerd met een bijna onmogelijke taak: zij moeten ervoor zorgen dat er steeds meer nieuwe woningen gebouwd worden, terwijl de kostprijs hiervan steeds verder zal stijgen. Het kan grote gevolgen hebben voor de bouwsector en de woningmarkt in Nederland.
1. Wat is de oorzaak van de sterke prijsstijging bouwgrond?
Er zijn meerdere oorzaken die leiden tot de sterke prijsstijging van bouwgrond. Ten eerste, de vraag naar bouwgrond stijgt meer dan het aanbod. Er is een krapte op de markt, waardoor de prijs gestegen is. Ten tweede wordt bouwgrond in Nederland steeds schaarser. Er komt minder bouwgrond beschikbaar als gevolg van lokale regels en vergunningsprocedures, wat ook de prijs verhoogt. Ten derde is de vraag naar bestaande woningen gestegen, waardoor de prijs van bouwgrond om woningen te bouwen stijgt.
Daarnaast is de prijsstijging van bouwgrond ook te wijten aan de slinkende rentetarieven. Door lage rentetarieven is het voor mensen goedkoper om te lenen, waardoor veel mensen op zoek gaan naar een woning. Dit zorgt er weer voor dat de prijs van bouwgrond stijgt omdat er meer mensen zijn die een pand op de grond willen kopen. Tot slot is er de inflatie, wat de algemene prijzen van goederen en diensten verhoogt, waardoor ook de bouwgrondprijzen stijgen.
2. Wat zijn de gevolgen voor de Nederlandse woningmarkt?
In Nederland heeft het coronavirus een grote invloed op de woningmarkt. Deze impact is duidelijk als we kijken naar de volgende punten:
- Minder transacties: de stijgende hypotheekrente en het ontbreken van financiering zorgt voor minder kopers en verkopers op de woningmarkt.
- Minder nieuwbouw: corporaties, woningontwikkelaars en projectontwikkelaars hebben minder werk en ontwikkelen minder nieuwe woningen.
- Hogere huurprijzen: als er minder kopers op de markt zijn, stijgen de huurprijzen. Dit komt door de hogere vraag en de afname van het aanbod.
- Grotere invloed van slechtere kredietverstrekkers: uit publieke bronnen komt naar voren dat de kredietverstrekkers aan de lage kant vaker over de streep worden getrokken door betaalbaarheid.
Daarnaast zien we in de cijfers dat er veel mensen minder of helemaal geen hypotheek kunnen afsluiten. Dit komt door een combinatie van verlaagde koopkracht als gevolg van de pandemie en zwaardere kredietvoorwaarden. Ook zien we een daling in het aantal transformaties van huurwoningen naar koopwoningen. Hierdoor is er een minder liquiditeit op de woningmarkt.
3. Wat zijn mogelijke oplossingen om de stijgende bouwgrondprijzen te beteugelen?
Er zijn verschillende mogelijke manieren waarop de stijgende bouwgrondprijzen beteugeld kunnen worden. Een aantal voorbeelden hiervan zijn:
- Het bevriezen van de grondprijs voor overheidsgrond, en gerichte aankopen door de overheid.
- Het beperken van speculatie via het stellen van woongerelateerde verplichtingen voor de grondeigenaars.
- Het verlagen van de kapitaalkosten door het aanpassen van het bestaande fiscaal regime.
- Het inschakelen van overheidsfinanciering of overheidsgarantie.
Het is ook mogelijk om het aanbod te vergroten door het ontwikkelen van nieuwe locaties. Hierbij kunnen ook openbaar-private samenwerkingen worden gebruikt om een optimale prijs-kwaliteitverhouding te realiseren. Door het verhogen van het aanbod van bouwgronden kan de prijs steeds meer afhankelijk worden van de vraag. Het stimuleren van herontwikkelaars kan ook helpen het aanbod van bouwgrond te vergroten en de stijgende prijzen te beteugelen.
4. Conclusie: welke consequenties heeft de sterke prijsstijging bouwgrond?
Vermindering toegankelijkheid
De stijging van de bouwgrondprijzen vermindert de toegankelijkheid van grond en maakt het voor sommige mensen moeilijk om grond te kopen. Hierdoor maken sommige mensen geen gebruik meer van de kans op bezit van grond. Ook als gevolg van de stijging, kunnen veel mensen geen grond meer kopen.
Kosteneffecten
De prijsstijging van bouwgrond heeft ook kosteneffecten voor mensen die al grond bezitten. Als gevolg hiervan, zullen andere kosten zoals de belastingen voor het bezit van grond omhoog gaan. Ook kunnen mensen die al grond bezitten hierdoor verplicht worden om hogere rentes te betalen. Dit zal ten koste gaan van hun mogelijkheid om te investeren in andere projecten.
De stijgende bouwgrondprijzen maken het voor bouwprogramma’s en gemeenten moeilijk om een stabiel nieuwbouwprogramma met relatief lage investeringskosten samen te stellen. Het is noodzakelijk dat maatregelen worden genomen om de prijsontwikkeling in de grondmarkt te stabiliseren, zodat de ruimtelijke kwaliteit, de betaalbaarheid en de toegankelijkheid van woningen vergroot en verbetert worden. Alleen op deze manier kunnen we ervoor zorgen dat er in Nederland voldoende woningen worden gebouwd.
